Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Deniz Teknolojileri Meslek Yüksekokulu Öğretim Üyesi Doç. Dr. H. Barış Özalp’in bilim danışmanı olarak destek verdiği, Biyoçeşitlilik odak alanı konusuna ilişkin başvurusu yapılan “Türkiye Kıyıları Mercan Resif Deniz Doğa Alanlarını Geliştirme, Koruma, İzleme ve Yönetimi” projesi komite tarafından değerlendirilmiş ve desteklenmeye değer bulunmuştur.
Çanakkale Sualtı Spor Kulübü Derneği idari yürütücülüğünde gerçekleştirilen proje çalışmalarında Bozcaada ve Marmara Adasında mercanlar üzerine atılan balık ağlarının ve çapaların öldürdüğü kolonilere odaklanılıyor. Nesli tehlike altındaki türlerin oluşturduğu bazı habitatlar ülkemiz kıyılarında son yıllarda keşfedildi. Bunlardan ilki Akdeniz orijinli Cladocora caespitosa’nın yoğun dağılım gösterdiği Bozcaada resifleri. Bir diğeri Marmara Adası Hayırsız adacık mevkiinde yaşam süren ve aynı zamanda “deniz ağacı” olarak da isimlendirilen altın mercan Savalia savaglia.
Türlerin oluşturduğu zengin fasiyesler sebebiyle mercanların dağılım gösterdiği bölgelerdeki diğer denizel canlıların barınma, beslenme ve üreme adaptasyonları karşılanıyor.
İklim değişimi ve aşırı balıkçılık faaliyetlerinin etkisi altında olan ve aynı zamanda hassas olarak rapor edilen mercan resifleri son yıllarda birçok denizel ve okyanus kıyı bölgesinde ve açık sularda Koruma altına alınmaktadır. Mercanlar, deniz canlıları için temel barınma, beslenme ve üreme alanları oluşturduklarından korunmaları yönünde küresel boyutta uluslararası anlaşmalar bulunmaktadır. Dünya üzerinde özellikle Akdeniz’de koruma altında olan ve IUCN kırmızı listelerinde nesli tehlike altındaki mercan türleri listesinde yer alan taş mercan Cladocora caespitosa (Linnaeus, 1767) ve altın mercan Savalia savaglia (Bertoloni, 1819) habitatlarını konu alan proje, aynı zamanda Türkiye’nin ikinci UNDP Türkiye destekli mercan Resif projesi niteliğinde olup Türkiye Mercan Faunası’na bilimsel katkılar yapılması planlanmıştır.
Proje kapsamında Bozcaada’nın Tuzburnu ve İncirliada kıyılarında yoğun dağılım gösteren ve adanın en geniş resif ekosistemi olaran bilinen Cladocora caespitosa mercan habitatında bilimsel çalışmalar yapılacak ve popülasyonlar üzerinde hassasiyet arttırıcı faaliyetler gerçekleştirilecektir.
Projenin ikinci dönem çalışma bölgesi olan Marmara Adası’nda yapılacak araştırmalarda S. savaglia gorgon mercanlarının balık ağlarından hasar görmüş popülasyonları incelenecek ve habitat-tür bazlı yapılacak sualtı araştırmaları verileri, ilgili bakanlıklarla paylaşılacaktır.
Projenin temel amaçları arasında, 2030 yılına kadar Türkiye denizlerinde %30 denizel koruma alanı hedeflerine ulaşılması bulunmaktadır. Çanakkale Sualtı Spor Kulübü Derneği’nin idari yürütücülüğünde gerçekleştirilen proje, Bozcaada Su Ürünleri Kooperatifi Başkanlığı, Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV), Sualtı Fotoğrafçıları ve Filmcileri Derneği (SUFOD), Adalar Vakfı, Mendirek Dergisi ve Vira Dergisi tarafından resmi olarak desteklenmektedir.
Proje kapsamında 27 Ağustos 2022 Cumartesi günü 6 tekne ile Bozcaada’dan denize açılan proje danışmanı Doç. Dr. H.Barış Özalp, Koordinatör Simge Özalp, Proje yürütücüsü Çanakkale Sualtı Kulübü’nün yöneticileri Volkan Artut, İsmail Artut, Nuray Artut, sporcuları, Woodwizard Ahşap Evler Şirketi Sahibi Evren Göçen, Sualtı Fotoğrafçıları ve Filmcileri Derneği (SUFOD) Temsilcisi Murat Atasoy, Adalar Vakfı Temsilcileri Adil Çamur ve Elif Çamur, Bozcaada Su Ürünleri Kooperatifi Başkanı Ahmet Acar, Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) Temsilcisi, önce Tuzburnu, sonra İncirliada mevkiinde dalış gerçekleştirmiştir. Bu arada sualtı ve üstünde fotoğraf-çekimleri yapılmıştır.
Yaklaşık 5 saat süren seyir ve dalış sonrası karaya dönülmüştür. Akşam saatlerinde mercan fotoğraflarının sergilendiği sahil bandında ki alanda akşam saatlerinde proje danışmanı Doç.Dr. H.Barış Özalp projeksiyonla perdeye yansıtılan görsellerle mercanları, önemini, projenin kapsamını, yapılan ve yapılacak çalışmaları doğaseverlere anlattı. Bu arada genç dalgıçlar doğaseverlere projeyle ilgili broşür dağıttı.
Su altı fotoğrafları; Doç.Dr.Barış ÖZALP
Su üstü fotoğrafları; Berkan CAN