Son yıllarda daha fazla kullanılmaya başlanan yeni genomik teknikler, bitkilerin daha dirençli ve sürdürülebilir olması için kullanılıyor. Bu teknikler kullanılarak yenilikçi yöntemlerle elde edilmiş bitkilerin, aşırı hava olaylarına daha dayanıklı olması ve yetiştirilme aşamasında daha az gübre ve pestisit kullanımı gibi avantajlar getirmesi bekleniyor.
AB, GDO’lara ilişkin yasal mevzuatı 2001 yılında kabul etmişti. Ancak bu tarihte, yeni genomik teknolojilerin henüz mevcut olmamasından dolayı, bu teknikler ilgili yasal çerçevede ele alınmamıştı. Avrupa Komisyonu, yeni genomik teknikleri düzenlemek için teklifini 5 Temmuz 2023 tarihinde sunmuştu. Bu teklifte gıda güvenliğinin ve insan, hayvan ve çevre sağlığının korunmasının yanında bitki ıslahı sektöründe şeffaflığın ve rekabetçiliğin önemsendiği ifade edilmişti. AP, ilgili düzenlemeler için müzakere tutumunu Nisan 2024’te belirlemişti.
Avrupa Komisyonu tarafından teklif edilen düzenlemelerin başlıcaları AB Konseyince de kabul edildi. Bunlardan en önemlisi yeni genomik tekniklerin iki gruba ayrılması ve organik ürünlerde bu tekniklerin kullanımının yasaklanması oldu. Konseyin istediği değişiklikler ise yeni genomik tekniklerin diğer ürünlerle birlikte yetiştirilmesindeki kurallara, yeni ürün kayıtlarında şeffaflığın artırılmasına, patentler için bir uzmanlar grubu kurulmasına, ilgili düzenlemenin yürürlüğe girmesinden sonra etkinliği üzerine bir çalışma yapılmasına, etiketlemeye ve herbisitlerin birinci kategoride değerlendirilmemesine dair düzeltmelerden oluşuyor.
Sonraki süreçte kurumlararası yasama sürecinin işletilmesi ve müzakereler sonucu ortaya çıkacak revize edilmiş düzenlemenin yasalaşması bekleniyor.
Kaynak; Tunç İbrahim Ceylan, İKV Uzman Yardımcısı
https://bulten.ikv.org.tr/?ust_id=14438&id=14448
